Adamlar gaty galyndylary dolandyrmak barada pikir edenlerinde, ony zibil taşlandylary ýa-da ýakylýan zibil bilen baglanyşdyrmagy ähtimal. Şeýle işler prosesiň möhüm bölegini düzýän hem bolsa, gaty galyndylary dolandyrmagyň optimal toplumlaýyn ulgamyny (ISWM) döretmäge dürli elementler gatnaşýar. Mysal üçin, bejeriş usullary gaty galyndylaryň göwrümini we zäherliligini azaltmak üçin hereket edýär. Bu ädimler ony ýok etmek üçin has amatly görnüşe öwrüp biler. Galyndylary arassalamak we ýok etmek usullary galyndylaryň görnüşine, düzümine we mukdaryna baglylykda saýlanýar we ulanylýar.
Ine, galyndylary gaýtadan işlemegiň we taşlamagyň esasy usullary:
Malylylyk bejergisi
Malylylyk galyndylaryny bejermek, galyndy materiallaryny bejermek üçin ýylylygy ulanýan amallara degişlidir. Iň köp ulanylýan ýylylyk galyndylaryny arassalamak usullary:
Ot ýakmak iň köp ýaýran galyndylardan biridir. Bu çemeleşme, kislorodyň barlygynda galyndy materiallarynyň ýanmagyny öz içine alýar. Bu termiki bejeriş usuly, adatça elektrik ýa-da ýyladyş üçin energiýany dikeltmegiň serişdesi hökmünde ulanylýar. Bu çemeleşmäniň birnäçe artykmaçlygy bar. Galyndylaryň mukdaryny çalt azaldar, transport çykdajylaryny azaldýar we parnik gazlarynyň zyňyndylaryny azaldýar.
Gazlaşdyrmak we piroliz iki meňzeş usuldyr, bularyň ikisi hem az mukdarda kislorod we gaty ýokary temperatura galyndylary täsir edip organiki galyndy materiallaryny dargatýar. Piroliz düýbünden kislorod ulanmaýar, gazlaşdyrmak bolsa az mukdarda kislorod berýär. Gazlaşdyrmak has amatly, sebäbi ýanmak prosesi howanyň hapalanmagyna sebäp bolmazdan energiýany dikeltmäge mümkinçilik berýär.
Açyk ýakmak, daşky gurşawa zyýan berýän ýylylyk galyndylaryny bejermekdir. Şeýle amalda ulanylýan ýakylýan ot ýakylýan ýerlerde hapalanma gözegçilik enjamlary ýok. Geksahlorobenzol, dioksinler, kömürturşy gazy, bölejik maddalary, üýtgäp durýan organiki birleşmeler, polisiklik aromatiki birleşmeler we kül ýaly maddalary çykarýarlar. Gynansagam, bu usul gaty galyndylara arzan çözgüt hödürleýänligi sebäpli halkara derejesinde köp ýerli häkimýetler tarapyndan ulanylýar.
Zibil we poligonlar
Arassaçylyk poligonlary iň köp ulanylýan galyndylary zyňmak çözgüdi bilen üpjün edýär. Bu poligonlar, zibil taşlanmagy sebäpli daşky gurşawa ýa-da jemgyýetiň saglygyna abanýan howpy ýok etmek ýa-da azaltmak islenýär. Bu ýerler, ýer aýratynlyklarynyň daşky gurşaw bilen poligonyň arasynda tebigy bufer hökmünde işleýän ýerinde ýerleşýär. Mysal üçin, poligon meýdançasy howply galyndylara gaty çydamly ýa-da ýerüsti suw desgalarynyň ýoklugy ýa-da suwuň hapalanmagynyň öňüni alýan palçyk toprakdan ybarat bolup biler. Arassaçylyk poligonlarynyň ulanylmagy saglyga we daşky gurşawa iň az töwekgelçilik döredýär, ýöne şeýle poligonlary döretmek üçin çykdajylar beýleki zibil taşlaýyş usullaryna garanyňda has ýokary.
Dolandyryş galyndylary sanitariýa poligonlary bilen deňdir. Bu zibilhanalar sanitariýa poligony bolmak üçin köp talaplary ýerine ýetirýär, ýöne bir ýa-da ikisi ýetmezçilik edip biler. Şeýle zibilhanalar gowy meýilleşdirilen kuwwata eýe bolup biler, ýöne öýjük meýilnamasy ýok. Gazyň bölekleýin dolandyrylmagy, esasy ýazgylar ýa-da yzygiderli örtük bolup bilmez.
Bioreaktor poligonlary soňky tehnologiki gözlegleriň netijesidir. Bu poligonlar galyndylaryň dargamagyny çaltlaşdyrmak üçin ýokary mikrobiologiki amallary ulanýarlar. Dolandyryş aýratynlygy, mikroblaryň siňdirilmegi üçin optimal çyglylygy saklamak üçin suwuklygyň üznüksiz goşulmagydyr. Suwuklyk poligonyň akymyny gaýtadan aýlamak arkaly goşulýar. Suwuň mukdary ýeterlik bolmasa, lagym galyndylary ýaly suwuk galyndylar ulanylýar.
Bioremediasiýa
Bioremediasiýa hapalanan topraklardan ýa-da suwdan hapalaýjy maddalary döwmek we aýyrmak üçin mikroorganizmleri ulanýar. Köplenç nebitiň dökülmegini, senagat hapa suwlaryny we hapalanmagyň beýleki görnüşlerini bejermek üçin ulanylýar. Hapalanan ýerler we käbir howply galyndylar üçin adaty.
Kompostlamak, iň köp ulanylýan galyndylary zyňmak ýa-da bejermek usulydyr, bu ownuk oňurgasyzlaryň we mikroorganizmleriň täsiri bilen organiki galyndy materiallarynyň gözegçilikde saklanýan aerob dargamagydyr. Iň ýaýran kompost usullaryna statiki üýşmek kompostlamak, gurçuk kompostlamak, ýel kompostlamak we gämide kompostlamak degişlidir.
“Anaerobic Digestion” organiki materiallary dargatmak üçin biologiki amallary hem ulanýar. “Anaerobic Digestion”, mikroblaryň ösmegini üpjün etmek üçin kompostda howa bolmaly galyndy materiallaryny dargatmak üçin kislorod we bakteriýalarsyz gurşaw ulanýar.
Galyndylary arassalamak we zyňmak usulyny saýlanyňyzda galyndylaryň aýratynlyklaryny, daşky gurşaw kadalaryny we ýerli şertleri göz öňünde tutmak möhümdir. Köp usullary birleşdirýän toplumlaýyn galyndylary dolandyryş ulgamlary köplenç dürli galyndy akymlaryny netijeli çözmek üçin ulanylýar. Mundan başga-da, galyndylary azaltmak we gaýtadan işlemek boýunça köpçüligiň habardarlygy we galyndylary durnukly dolandyrmakda möhüm rol oýnaýar.
Iş wagty: 20-2023-nji dekabry